[ ขงเบ้ง ] การดูคน
การดูคน ว่าด้วยกลวิธีในการดูคนเจ็ดประการ
อันการที่จะรู้นิสัยคนนั้น หาได้ยากในการพิจาณาไม่ เพราะความดีชั่วมีแตกต่าง ส่วนักษณะท่าทางก็มีความผิดแผกกันอย่างมากมาย โดยบางคนภายนอกดูอ่อนโยน แต่ความจริงเป็นคนกลิ้งกลอก โดยบางคนภายนอกดูสุภาพ แต่ความจริงเป็นคนหลอกลวง โดยบางคนภายนอกดูกล้าหาญ แต่ความจริงเป็นคนขี้ขลาด โดยบางคนภายนอกดูทุ่มเท แต่ความจริงเป็นคนไม่มีความภักดี ทว่า การดูคนจะมีอยู่เจ็ดวิธี คือ
หนึ่ง ยุแหย่ด้วยเรื่องดีร้ายแล้วสังเกตดูซึ่งปณิธาน
สอง บริภาษให้อับจนแล้วสังเกตดูซึ่งปฏภาณ
สาม สอบถามซึ่งกลยุทธ์แล้วสังเกตดูซึ่งปัญญา
สี่ บอกกล่าวซึ่งเคราะห์ภัยแล้วสังเกตดูซึ่งความกล้า
ห้า มอมเมาด้วยสุราแล้วสังเกตดูซึ่งอุปนิสัย
หก ผูกมัดด้วยอามิสแล้วสังเกตดูซึ่งความสุจริต
เจ็ด มอบหมายภาระกิจให้ทำในเวลาที่จำกัด แล้วสังเกตดูซึ่งสัจจะ